دارالحفاظ رواقی است که در جنوب بقعۀ مطهر و پیش روی حضرت قرار دارد و یکی از کهنترین تالارهای عبادی حرم مطهر رضوی است. ساخت این بنای تیموری را عموماً به گوهرشاد همسر شاهرخ تیموری نسبت میدهند؛ ولی انتساب آن به امیرعلیشیرنوایی وزیر هنرپرور و بلند آوازۀ دوران تیموری درستتر است. با توجّه به جایگاه مهمِّ این رواق در مسیر زیارت حضرت، انواع آیینهکاریها و کتیبههای بسیار زیبا در این رواق به چشم میخورد. این رواق نیز همانند بسیاری از فضاهای تاریخی حرم، در گذشته کاشیکاری بوده، اما در دورۀ قاجار و سال ۱۲۹۶ قمری از آیینه پوشیده و بعد از آن، چند بار مرمّت شده است. دیــوار شمالــی کــه درگاه ورودی بقعــۀ مطهّر در آن قــرار دارد، بــا کاشــیکاری بســیار نفیســی تزییــن یافتــه اســت. این دیــوار طاقنمای بلنــدی دارد که در قســمت باﻻ و زیــر قــوس آن نقــوش اســلیمی آبــی بر زمینــۀ ﻻجــوردی و یک قــاب ترنــج بازوبنــدی وجــود دارد. درون ایــن ترنج بــه خط ثلث زرد رنــگ از آیات قرآنی و تاریــخ ۱۴۰۱ قمری نقــش بســته که مربــوط بــه آخریــن تغییــرات در کاشــیکاری و در ورودی ایــن مــکان اســت. دو ردیــف کتیبــه، یکــی بــا کاشــی معــرق و دیگــری با کاشــی چینی لعابدار ممتاز، دور درگاه شمالی وجود دارد. داخــل ایــن قــاب بــا کتیبۀ چینــی لعابــداری که بــا کاشــی معــّرق احاطه شــده، مزیــن گردیــده اســت کتیبــۀ کاشــی چینی بــه خط ثلــث و به تاریــخ ۶۱۲ قمری اســت. ایــن کتیبــه از مهم تریــن کتیبههــای تاریخــی حرم اســت کــه پیــش از ســاخت دارالحفّــاظ وجــود داشتــه و در واقــع کتیبۀ ورودی بقعــۀ مطهّـر، قبــل از پیوســتن فضاهای جدیــد در جنوب آن بــوده اســت. در ایــن کتیبــه بــه نــام و اجــداد طاهریــن امام رضــا (ع) اشــاره شــده است. چهار دَرِ ورودیهای اصلی رواق تماماً از طلا و در شمار درهای بسیار نفیس حرم میباشد که از آن میان، در پیش روی مبارک بزرگترین و نفیسترین آنهاست و بعد از انقلاب اسلامی نصب شده است. در این رواق تاریخی، مراسم خاص تلاوت آیات قرآن کریم و خطبۀ مخصوص حُفّاظ آستان قدس، همه روزه در دو نوبت، صبح و شام برگزار میشود. در این آیین که به نام مراسم صُفّه مشهور است، قاریان قرآن آستان قدس، همه روزه صبح و شام به خواندن کلامالله مجید و دعای دوازده بند خواجه نصیر میپردازند و به همین جهت، به نام دارالحفّاظ یا خانۀ قاریان و خوانندگان قرآن مشهور شده است[۱].
[۱] ـ خواندمیر، غیاثالدین، مکارمالخلاق؛ مؤتمن، علی، تاریخ آستان قدس.
نظر شما